ข้อมูลละมุด ๑๐๐ ปี ตำบลคุ้งพยอม

     ละมุดตำบลคุ้งพยอมมีบริเวณถนนริมทางเข้าออกในหมู่บ้าน เชื่อมต่อระหว่างหมู่ที่ 1 หมู่ 2 หมู่ 3 หมู่ 4 ของ ตำบลคุ้งพยอม อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี พบต้นละมุดที่ปลูกไว้ตั้งแต่รุ่นปู่ย่าตายาย มีอายุกว่า 100 ปี ใน 4 หมู่บ้านเกือบ 3,000 ต้น สามารถเก็บขายได้ชั่วลูกชั่วหลาน โดยที่ไม่ต้องดูแล ปล่อยให้เจริญเติบโตแบบธรรมชาติ อีกทั้งมีรสชาติหวาน กรอบ มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ ปลอดสารพิษ และทางอบต.คุ้งพยอมก็เตรียมจัดงานส่งเสริมของดีคู่ท้องถิ่นด้วย จึงได้เดินทางไปดูในพื้นที่ กล่าวว่า ที่บ้านมี          ต้นละมุดกว่า 100 ต้น ทั้งอยู่ที่หน้าบ้านข้างถนนและหลังบ้าน ปลูกมาตั้งแต่สมัยปู่ย่า ตายาย มีอายุกว่า 100 ปี ซึ่งละมุดเป็นผลไม้ที่ทนสภาพความแห้งแล้งได้ดี แม้จะเกิดน้ำท่วมก็ไม่ตาย มี 3 สายพันธุ์ ได้แก่ พันธุ์มะกอก พันธุ์ฝาชี พันธุ์ไข่ห่าน แต่ละมุดที่กำลังออกผลอยู่ในช่วงตุลาคม ถึงเดือนธันวาคม เป็นช่วงออกนอกฤดูกาล  ช่วงเดือน มีนาคม ถึงเมษายน ซึ่งเรียกว่าทวาย มีทั้งผลอ่อนและผลแก่ซึ่งรสชาติของละมุดที่นี่จะแตกต่างจากที่อื่น เพราะมีความหวาน กรอบ และเนื้อไม่เละ สามารถขายได้ราคาดีส่งขายในตลาดในอำเภอบ้านโป่ง ราคาตั้งแต่กิโลกรัมละ 10-25 บาท ปลูกทิ้งไว้อย่างนี้โดยไม่ได้มีการดูแล ไม่มีการใส่ปุ๋ยหรือฉีดยาฆ่าแมลง แต่ก็ออกผลจำนวนมาก เวลาจะเก็บให้สังเกตบริเวณผลจะมีผิวลักษณะเหลืองเข้ม บริเวณก้นผลจะมีเข็มแหลมช่วงผลอ่อน            เมื่อเริ่มแก่เต็มที่จะหลุดร่วงออกไป จึงสามารถเก็บไปล้างขัดผิวให้สะอาด แล้วนำไปบ่มคลุมด้วยผ้าหรือห่อด้วยกระดาษ ประมาณ 3 – 4 วัน ก็สามารถส่งขายตลาดมีรายได้ในหนึ่งปีสามารถขายได้หลายหมื่นบาท ในพื้นที่นี้มีการปลูกละมุดมานานมาก เป็นผลไม้ที่อยู่คู่กับตำบลคุ้งพยอมมานับร้อยปี จนกลายเป็นของดีที่อยู่คู่ท้องถิ่น ชาวบ้านจะปลูกกันแทบทุกบ้านมีตั้งแต่อายุสิบปีไปจนถึง 100 ปี บางต้นมีอายุถึง 130 ปี และที่สำคัญคือปลอดสารพิษ จึงอยากจะอนุรักษ์ไว้เนื่องจากละมุดคุ้งพยอมเป็นผลไม้ที่จะบ่งบอกถึงลักษณะทางภูมิศาสตร์ ที่มีความอุดมสมบรูณ์